به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایسنا‌، دکتر علی اکبر قاضی‌زاده در نشست بررسی زمینه‌های توقیف مطبوعات و پیامدهای آن که در دانشکده علوم ارتباطات علامه طباطبایی برگزار شد‌، با بیان اینکه تعطیلی یک رسانه و روزنامه تعطیلی یک گفتمان است، گفت: هیچ آسیبی سخت‌تر و اثرگذارتر از این نیست که وسط حرف عده‌ای که با هم تعامل و گفتمان دارند را قطع کرده و این تعامل اندیشه‌ای را تعطیل کنید.

وی افزود: به نظر می‌رسد اولین تلاش‌ها برای مقابله با مطبوعات در طلوع مردم‌سالاری و آزادی سیاسی در کشور ما اتفاق افتاد؛ یعنی پس از صدور فرمان مشروطه و بعد از کاغذ اخبار میرزا صالح کارزونی ۷۰ سال روزنامه‌نگاری درباری داشتیم؛ به این معنی که از ۱۷۲ سال تاریخ روزنامه‌نگاری ۷۰ سالش به این دوره تبدیل می‌شود؛ یعنی از کاغذ اخبار و روزنامه بدون نام میرزاصالح تا امضای مشروطیت.

وی با بیان اینکه متاسفانه از این اولین آزمایش نه مطبوعاتی‌ها و نه مسؤولان و مقامات رو سفید بیرون آمدند، اظهار کرد: اگر امروز محتوای روزنامه‌ی صوراسرافیل میرزا جهان‌گیرخان را ببینید وحشت می‌کنید. در آن زمان ناگهان افرادی مانند دهخدا خود را در فضای سوئیس احساس کرده و ما تبدیل به جامعه‌ای آزاد شده بودیم که این یک اشتباه تاریخی بود و نتیجه آن بستن مجلسریال کشتن و فرار برخی از روزنامه‌نگاران و ... بود.

به گفته قاضی‌زاده از ابتدای تاریخ مطبوعات ایران یعنی از مشروطه تا به حال ماجرای مطبوعات و انتشار آن با دو مشکل اساسی روبرو بودند. اول طاقت محدود مسئولان ما که در مقابل کمترین انتقاد و خرده‌ گیری تصور می‌کنند زمین و آسمان به هم آمده و حیثیت آنها برباد رفته و باید کار قاطعی انجام دهند. دومین مشکل خود ما روزنامه‌نگاران هستیم ما حرفه خود را آن طور که باید نشناخته و براساس مبانی آن عمل نمی‌کنیم.

این استاد ارتباطات با بیان اینکه در سال ۸۳ تحت عنوان محاکمات مطبوعاتی در دوره اصلاحات که تخلفات مطبوعاتی را بررسی می‌کردند دیده شد که ۸۰ درصد آنها ناشی از کار غیرحرفه‌ای بوده و نه لزوما سیاسی و مطبوعاتی گفت: متاسفانه بیشترین کسانی که باعث تعطیلی مطبوعات شدند مطبوعاتی نبوده و یا به وظایف رسانه‌ای خود آگاه نبودند؛ بنابراین این سوء‌تفاهم از قانون اول مطبوعات در سال ۱۲۸۶ تا به حال که با عنوان قانون مطبوعات است و تماما همان قانون اولیه الگوی آن است وجود داشته است.

به گفته وی تا به حال شش فقره قانون مطبوعات داشتیم که الگوی همه آنها همان قانون مطبوعات مجلس اول مشروطه بوده است که آن هم در فضایی نوشته شده که نگاه به مطبوعات نگاهی دشمنانه و خصمانه بوده است.

این سوء تفاهم بین مطبوعات و مسؤولان ادامه یافت و تعطیلی مطبوعات در این سال‌ها هیچ کمکی به بهبود رابطه مسؤولان و مطبوعات نکرد. بلکه آن را تیره‌تر کرده و این آب گل‌آلود را با هر توقیف تیره‌تر می‌کنیم. گلایه‌ای که امروز در مورد روزنامه نخواندن مردم و عدم توجه آنها به مطبوعات مطرح می‌شود یکی از میوه‌های تلخ این سوء تفاهم دو جانبه است و به همین خاطر مطبوعات ناچارا هرچه بی‌رنگ‌تر روی دکه آمده و از آن طرف وسایل کنترل مطبوعات مجهز‌تر، کاراتر و تقویت‌ شده‌تر می‌شود.

وی افزود: توصیه می‌کنم هرچه در توان دارید به کار گیرید تا این مشکل را به نوعی حل کرد. همه ما ایرانی هستیم و اشتباه است اگر فرض کنیم که باید یکدیگر را خنثی کنیم.

این استاد ارتباطات در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه آنقدر که از جامعه مطبوعایت شناخت دارم می‌گویم که به یاد ندارم هیچکدام از همکاران وابسته به یک نیروی خارجی بوده و یا از جایی امتیاز بگیرند تا مسؤولی را بد جلوه بدهند، اظهار کرد: روزنامه‌نگاری یک شغل تمام عمری است؛ یعنی تمام عمر فرد باید احساس کند که شاگرد است. روزنامه‌نگاری مهارتی است که دائم رو به کمال است اما هرگز کمال نمی‌پذیرد. یعنی هیچگاه نمی‌توان ادعا کرد که رسانه‌ای یا فردی به کمال رسیده است.

وی درباره‌ی تعابیری که برخی درمورد روزنامه‌نگاران به کار می‌برند، گفت: این تعابیر ناشی از این است که روزنامه‌نگاران و مجریان صف مقابل هم هستند؛ تا زمانی که به این اصل نرسیم که همه منافع مشترک ملی داریم‌، از این تعابیر استفاده خواهند کرد.

قاضی‌زاده درباره تعطیلی و توقیف مطبوعات گفت: دوران افزایش تعطیلی و توقیف مطبوعات، زمان‌هایی بوده که مطبوعات رواجی گرفته و توانسته‌اند نفسی بکشند و یا جامعه امکان پذیرفتن نقش را به آنها داده است که در چهار دوره این فضا را تجربه کردیم؛ یعنی دوران مشروطه، فرار رضاخان و از بین رفتن استبداد رضاخانی ‌، ملی شدن صنعت نفت و انقلاب. در این دوره‌های چهارگانه دوره‌های باریک‌تری هم داشتیم که البته در این تقسیم‌بندی نمی‌گنجد.

قاضی‌زاده ادامه داد: در تمام این دوره‌ها نکته مهم این است که مطبوعات سعی کردند به نیابت از سایر نهادهای نداشته اجتماعی نقش بپذیرند که این موضوع هم مسؤولیت مطبوعات را بالا برده، هم انتظار مخاطبان را افزایش داده و هم امکان رویارویی مطبوعاتی‌ها و مسوولان اجرایی را افزوده و به سوء‌ظن کشانده است. از این به بعد باید این تعاریف را به صورت روشن‌تری با مردم در میان بگذاریم.

به گفته قاضی‌زاده، دکتر معتمدنژاد سال‌ها تلاش زیادی برای نزدیک کردن این دو قطب به یکدیگر کرد.

او اضافه کرد: در میان مسؤولان کسی را نمی‌شناسم که به نقش مطبوعات باور نداشته باشد. همه باور دارند و پشت تریبون از نقش مطبوعات صحبت می‌کنند. ولی متاسفانه در عمل عواملی مانع از محقق شدن آزادی بیان تا حد حفظ منافع عمومی می‌شود. در حالی که باید این خط منافع عمومی را بر تمام کارهای دیگر مقدم بدانیم.

مهدی فضائلی: توقیف هزینه سنگینی دارد

در ادامه‌ی مراسم مهدی فضائلی - مدیر عامل اسبق خبرگزاری فارس - با بیان اینکه توقیف یکی از سنگین‌ترین مجازات‌ها برای یک رسانه است‌، گفت: قطعا باید به این سمت برویم که این مجازات به حداقل رسیده و یا صفر شود و باید مقدماتی برای رسیدن به این بلوغ فراهم شود.

وی ادامه داد: توقیف هزینه‌ سنگینی دارد؛ این هزینه یک طرفش مسؤولان و طرف دیگر آن عملکردی است که به عنوان یک روزنامه‌نگار داریم؛ البته جاهایی هم وجود دارد که یک حکم توقیف ممکن است ناروا باشد در کنار عدم تحمل مسؤولان آگاه نبودن روزنامه‌نگار به مبانی حرفه‌ای نیز وجود دارد. جوانی که از شهر دیگری آمده مراحلی را طی کرده و عکاس یا خبرنگار روزنامه‌ای شده زمانی که عکس یا خبر خود را و بازتاب‌های آن را می‌بیند اگر تربیت لازم را از نظر حرفه‌ای نداشته باشد خود را گم می‌کند.

به گفته فضائلی در مطبوعات و رسانه‌ها هم باید سنجیده‌تر عمل کنیم و مجموعه افراد رسانه به یک پختگی و شناخت رسیده و مفهوم امنیت ملی، سیاست کشور، آزادی و غیره را فهمیده و بعد از آن قلم به دست بگیرند.

وی همچنین گفت: بحثی که وجود دارد این است که آیا رسانه مرتکب جرم می‌شود یا خیر و اگر رسانه می‌تواند مرتکب جرم شود‌، آیا به اعتبار اینکه رسانه است نباید مجازات شود‌؟ بله. اما جرایم باید به صورت شفاف مشخص شود و مجازات هم برای آنها تعیین شود. هر چقدر قانون را شفاف‌تر کنیم باعث می‌شود که برخورد سلیقه‌ای نداشته و از اجحاف در حق کسی پیشگیری کنیم. از طرفی باید مجازات‌های متناسب با جرایم مختلف را داشته باشیم و این یک قاعده است البته رعایت این موضوع در مصادیق بسیار دشوار است. رسانه می‌تواند مرتکب جرم شود و به این دلیل باید برای او مجازات‌های متناسب با جرم در نظر گرفته شود. یک جنبه مجازات انطباق با عدالت است و جنبه دیگر آن بحث بازدارندگی است. میزان و دامنه تبعات مجازات مربوط به مطبوعات و به طور خاص توقیف، به جایگاه آن رسانه و جرمی که مرتکیب می‌شود بستگی دارد.